Hem Türkiye’den Hemde Danimarka’dan Emekli Olunabilir mi?

Hem Türkiye’den Hemde Danimarka’dan Emekli Olunabilir mi? Danimarka’dan emekli olmanın şartları hakkında sık sorulan sorular.

Soru 1: Danimarka’dan emekli olma konusunda bilgi verir misiniz?

Cevap 1: Danimarka’da emeklilik yaşı kadın ve erkeklerde aynı olup, 1 Temmuz 1999 tarihinde 60 yaşını doldurmuş olanlar için 65, bu tarihte 60 yaşını doldurmamış olanlar için ise 67’dir. Yaşlılık aylığına hak kazanılabilmesi için herhangi bir işte çalışılmış olması gerekmemektedir. İş piyasasına hiç katılmamış olanlar da (örneğin ev kadınları) bu haktan yararlanabilirler.

 

Yaşlılık aylığına hak kazanılabilmesi için;

– Danimarka’da ikamet edilmesi veya

– 15 yaşından sonra Danimarka’da en az 3 yıl ikametin bulunması

gerekmektedir.

 

15 yaşından itibaren Danimarka’da sürekli olarak 30 yıldan fazla ikamet etmiş bulunan Danimarka vatandaşları, emeklilik yaşına geldiklerinde Danimarka’da ikamet etmeseler dahi yaşlılık aylığına hak kazanırlar.

 

Öte yandan, asgari 5 yılı yaşlılık aylığına hak kazanılan tarihten önce olmak üzere 15 yaşından sonra Danimarka’da 10 yıl ikamet etmiş olan yabancılar da yaşlılık aylığına veya erken emekli/maluliyet aylığına hak kazanmaktadırlar.

 

Ülkemiz ile Danimarka arasında yürürlükte bulunan Sosyal Güvenlik Anlaşması gereğince 15-67 yaşları arasında Danimarka’da en az üç yıl oturmuş ve bu süre içinde en az bir yıl çalışmış olan vatandaşlarımız, yaşlılık (Folkepension) veya malullük (Førtidspension) aylıklarına hak kazanabilmekte, Türkiye’ye dönmeleri halinde de bu aylıklarını Türkiye’ye transfer edebilmektedirler.

 

Soru 2: Danimarka’da bir firmada çalıştım. İşletme emekli aylığı almak için hangi şartlar aranmaktadır, kısaca bilgi verir misiniz?

 

Cevap 2: Danimarka’da işletme aylığı uygulaması bulunmamaktadır. Ancak, 1999 yılında uygulanmaya başlanan ve tüm çalışanları kapsayan Özel Emeklilik Tasarruf Programı (SP) primli bir sistemdir. Primler kişinin tasarruf hesabında biriktirilip 65 yaşından itibaren aylık olarak bağlanmaktadır. Kişinin bu yaşa ulaşmadan sistemden çekilmesi halinde % 60’a varan kesintiler yapılarak ödeme yapılmaktadır.

 

Soru 3: Türkiye’de ikamet ediyorum. Danimarka’dan bağlanan emekli aylığım kesildi, ne yapmam gerekir?

 

Cevap 3: Danimarka’dan bağlanan yaşlılık aylığı ya da malullük/erken emekli aylığının kesilmesi halinde, bu aylık veya ödemelerin yeniden bağlanması için kendiniz doğrudan aşağıda adresi belirtilen Danimarka Emekli Aylıkları Kurumu’na (Pensionsstyrelsen) ve Danimarka İşgücü Piyasası Ek Aylıklar Kurumu’na (ATP) başvuruda bulunabileceğiniz gibi, yazacağınız dilekçe ile bu başvurularınızı Müşavirliğimiz aracılığıyla da yapabilirsiniz. 

Yaşlılık Aylığı (Folkepension) için:                   ATP’den yapılak ek aylık ya da ödeme  için:

Danimarka Emekli Aylıkları Kurumu                  Danimarka İşgücü Piyasası Ek Aylıklar Kurumu (ATP)

 

Pensionsstyrelsen                                       ATP Huset

Sortemosevej 2                                             Kongens Vænge 8

3450 Allerød                                                 3400 Hillerød

DANMARK                                                    DANMARK

 

Soru 4: Türkiye’ye kesin dönüş yapmak istiyorum. Primlerimi alabilir miyim veya SGK’ya transfer edip Türkiye’den emekli olabilir miyim?

 

Cevap 4: Danimarka’daki sosyal güvenlik sistemi primsiz olup, vergilerle finanse edilmektedir. Dolayısıyla Türkiye’ye dönülmesi halinde prim iadesi veya transferi uygulaması söz konusu değildir.

 

Soru 5: Danimarka’dan Türkiye’ye kesin dönüş yapmak istiyorum. Sosyal haklarım nelerdir ve bunları nasıl kullanabilirim?

 

Cevap 5: Ülkemiz ile Danimarka arasında yürürlükte bulunan Sosyal Güvenlik Anlaşması gereğince 15-67 yaşları arasında Danimarka’da en az üç yıl oturmuş ve bu süre içinde en az bir yıl çalışmış olan vatandaşlarımız yaşlılık (Folkepension) veya malullük (Førtidspension) aylıklarına hak kazanabilmekte, Türkiye’ye dönmeleri halinde de bu aylıklarını Türkiye’ye transfer edebilmektedirler.

 

Vatandaşlarımızın Danimarka’dan Türkiye’ye kesin dönüş yapmak istemeleri halinde, Belediyelerde görev yapan danışmanları (sagsbehand) ile görüşerek onlar vasıtasıyla Entegrasyon Bakanlığı’na yaptığı başvurusu kabul edilenlerin geri dönmelerinde ortaya çıkacak aşağıda belirtilen masrafları karşılama imkanları bulunmadığı takdirde, söz konusu masraflar bağlı bulundukları belediyeler tarafından karşılanacaktır.

  • Danimarka’dan kendi ülkelerine gidişlerinde ortaya çıkacak tek gidiş yol masrafları,
  • Özel eşya nakliyesinde kişi başına 2 m3 eşyanın nakliye masrafı,
  • Kendi ülkelerinde yeni bir hayata başlamak üzere yetişkinler için 123.290 DKK, çocuklar için ise 37.601 DKK öngörülmekte olup, bu meblağlar kişilere iki taksit halinde ödenmekte, ilk taksitte yetişkin başına 18.435 DKK, çocuk başına ise 6.144 DKK peşin verilmekte, ikinci taksit 1. yıldan sonra yetişkinler için 104.855 DKK çocuklar için ise 31.457 DKK olarak ödenmektedir.
  • Yabancının yerleşeceği ülkede iş kurabilmesi için gereken cihazları Danimarka’dan satın alması halinde kişi başına 14.274 DKK yardım yapılması, bunun kendi ülkesine taşınması için de 18.435 DKK verilmesi,
  • Yabancının yerleşeceği ülkede sağlık sigortası üyeliği bulunmadığı takdirde bir yıla kadar sigorta masraflarının karşılanması veya 6.144 DKK’ya kadar olan masraflar için nakdi ödeme yapılması,
  • Yabancıların yanlarında götürdükleri, reçeteye tabi ilaçların bedellerinin bir yıl süreyle karşılanması, 6.024 DKK’ya kadar olan gerekli tıbbi cihaz ve gerekli aşı bedelinin ödenmesi.

 

Yukarıdaki yardımlardan yabancılar yalnızca bir kere faydalanacaklardır. Aile birleşimi yoluyla Danimarka’ya gelmiş olup, süresiz oturma iznine sahip olanların aileleriyle birlikte kendi ülkelerine dönmeleri halinde, bunlar da yukarıdaki ödeneklerden yararlanacaklardır. Bazı özel durumlarda aileden birinin diğerlerinden önce kendi ülkesine dönmesi halinde, geride kalan aile bireylerine 12 aya kadar kira yardımı yapılacaktır.

 

Danimarka’dan kendi ülkesine veya daha önce ikamet ettiği ülkeye dönmek isteyen yabancılara yapacakları seçime göre bağlı bulundukları belediyeler tarafından ya 5 yıl süreyle “yeniden uyum sağlama ödeneği (Reintegrationsbistand)” adı altında bir ödeme yapılacak ya da bu 5 yıllık“yeniden uyum sağlama ödeneği (Reintegrationsbistand)”nin % 80’ine tekabül eden ve hayat boyu devam eden azaltılmış bir yeniden uyum sağlama ödeneği de verilecektir. Bu ödenekten yararlanabilmek için de belli şartları taşımak gerekmektedir.

 

Soru 6: Danimarka’da çalıştıktan sonra Türkiye’ye döndüm. Çalıştığım süreleri borçlanarak değerlendirmek için gerekli hizmet belgesini nasıl temin edebilirim?

 

Cevap 6: Danimarka’da bulunan vatandaşlarımızın aşağıda sıralanan belgelerden herhangi birini temin etmeleri yeterlidir. Buna göre;

  1. a)Danimarka Emekli Aylıkları Kurumu (Pensionsstyrelsen) veya İş Piyasası Tamamlayıcı Aylık Kurumu (Arbejdsmarkedets Tillaegspension-ATP) ya da İşsizlik Kasası (Arbejdsløskasse) gibi sosyal güvenlik kuruluşlarından herhangi birinden alınan ve Danimarka’da çalışılan tarihleri gösteren belgelerini veya
  2. b)Gerek işçiler gerekse işverenler için işyerinin bağlı olduğu vergi dairesinden (Skattecenter), İşbulma Kurumu’ndan (Arbejdsformidling) ya da çalışılan işyeri resmi kuruluş niteliğinde ise bu kurum ve kuruluşlardan bizzat alınan ve çalışılan tarihleri gösteren onaylı çalışma belgelerini veya
  3. c)İşveren olarak kendi nam ve hesabına (serbest) çalışanlar için ayrıca, çalıştıkları işkolunda kurulu oda, birlik, dernek gibi yetkili meslek kuruluşunca düzenlenen onaylı hizmet belgesini ya da vergi dairesinden alacakları, kendi adlarına çalıştırdıkları işyerini de gösteren durum belgesini (stamoplysninger)

 

temin edenlerin tercümeye gerek kalmadan doğrudan Müşavirliğimize T.C. Nüfus Cüzdanlarının fotokopisi (ön ve arka kısmı) ile birlikte bir dilekçe ile başvurmaları halinde (şahsen ya da posta yoluyla) Müşavirliğimizce Danimarka makamlarınca düzenlenen söz konusu onaylı resmi belgelere dayanılarak Yurtdışı Hizmet Belgesidüzenlenmesi mümkündür.

 

Soru 7: Türkiye’ye kesin dönüş yaptım. Danimarka’da ev hanımı olarak ikamet ettiğim süreleri gösterir ikamet belgesini nasıl temin ederim?

 

Cevap 7: Danimarka’da ikamet edilen süreleri gösterir ikamet belgesi (Bopælsattest-alle adresser), ikametin bulunduğu belediyelerden (Kommune) temin edilmekte olup, söz konusu belge Kopenhag Müşavirliğimiz veya Büyükelçilik Konsolosluk Şubesi’nce tasdik edilmektedir.

 

Soru 8: Türkiye’de sahip olduğum meslek diploması Danimarka’da geçerli midir? Bu diplomanın denkliği nasıl sağlanır?

 

Cevap 8: Türkiye’de sahip olduğunuz meslek diplomasının Danimarka’da geçerli olup olmadığını anlamak ve denkliğini sağlamak üzere Danimarka Bilim, Teknoloji ve Yenilik Bakanlığı’na bağlı Danimarka Uluslararası Eğitim Kurumu’na (Styrelsen for International Uddannelse) başvuru formu ile birlikte pasaport fotokopinizi, eğitim durumunuzu gösteren diploma, sertifika vb. belgeleri, eğitiminiz sırasında aldığınız dersleri gösteren belgeyi (transkript), mesleğiniz ile ilgili ülkemizde yaptığınız staj belgesini varsa mesleki deneyimlerinizle ilgili diğer belgeleri sunmanız gerekmektedir.

 

Söz konusu belgeler esas alınarak Kurum tarafından yapılacak değerlendirme sonrası ya mesleki yeterliliğinizin tam olduğuna karar verilerek mesleğinizi Danimarka’da icra edebilmenize yönelik size yetki verilecek ya da şartlı karar niteliğinde tespit edilen eksikliklerin giderilmesine yönelik ek mesleki eğitim almanız, yetenek testini ya da uyum sürecini tamamlamanız istenecek, ya da mesleki yeterliliğiniz yetkili kurum tarafından tanınmayarak olumsuz karar verilecek ve başvurunuz reddedilecektir.

 

Anılan Kurumun şartlı ya da olumsuz kararına karşı aynı kuruma veya Danimarka’daki başka bir idari temyiz merciine temyiz başvurusu yapma hakkınız bulunmaktadır. Mesleki durumunuzun (tercümanlık, Danimarka ilköğretim okullarında öğretmenlik gibi) Danca kullanmanızı gerektiren bir durum arz etmesi halinde, mesleki vasıflarınızın değerlendirilmesinde bu şartı yerine getirip getirmediğiniz de göz önünde bulundurulacaktır.

(Visited 225 times, 1 visits today)