Yurt Dışında Yapılan Boşanmalar Türkiye’de Geçerli mi? Yurt dışında yaşayan Türkler yurt dışındaki mahkemelerce boşanması halinde bu boşanmaları Türkiye nüfus müdürlüklerine otomatik olarak işlenecek mi?
YURTDIŞINDA ALINAN BOŞANMA KARARININ TÜRKİYE’DE TANINMASI VE TENFİZİ HAKKINDA BİLGİLENDİRME NOTU
Uluslararası hukukun özellik arzeden prensipleri gereğince, bir ülke mahkemelerince verilen kararlar o ülke sınırları içerisinde geçerli olmaktadır. Kararların yabancı bir ülkede geçerli hale gelebilmesi, ilgili ülke mevzuatında öngörülen usullere uygun olarak tanınması veya tenfizine bağlıdır.
“Tanıma ve Tenfiz”in Kelime Anlamları
Tanıma, yabancı hükümlerin/mahkeme kararlarının kesin hüküm kuvvetinin, icra kabiliyetinden bağımsız olarak göz önünde bulundurulmasıdır.
Tenfiz ise, yabancı hükmün kesin hüküm kuvveti ile birlikte icra kabiliyetini de kapsaması/kazanması anlamına gelmektedir.
Yabancı mahkemelerden alınan kararların Türkiye’de yalnızca tespiti anlamında geçerli olması isteniyorsa, tanıma davası açmak yeterlidir. Fakat örneğin, bir boşanma kararında, nafaka, velayet, tazminat vb. icrai yükümlülükler de mevcutsa, bu durumda tenfiz davası açılması gereklidir.
Yabancı mahkeme ilamlarının tanınması ve tenfizi, hukukumuzda 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun (MÖHUK) uyarınca düzenlenmiştir.
Tanıma ve Tenfizin Gerekliliği
Yabancı mahkemenin verdiği boşanma kararı Türk mahkemelerinde tanımadıkça, taraflar Türkiye’de boşanmış sayılmazlar.
Bu durumda, evlilik birliği Türkiye’de devam ediyor göründüğünden, tarafların yeniden evlenmesi de mümkün değildir. Kişiler Türk vatandaşlığından çıkıp başka ülke vatandaşlığına geçseler bile, tekrar evlilik yapmak istediklerinde sorun yaşayacaklardır. Çünkü Türkiye’de halen evli görünmektedirler.
Türk mahkemeleri tarafından hakkında tanıma ve tenfiz kararı verilmeyen yabancı mahkeme kararları, Türkiye’de icrai nitelik kazanamaz.
Türkiye´deki mahkeme tanıma ve tenfiz davalarında neleri dikkate alır?
Tanıma davasında hakim, yabancı mahkeme tarafından verilmiş boşanma kararında yer alan boşanmaya dair konuları tekrar ele alıp yargılama yapmaz. Yani boşanmanın esası hakkında bir karar vermez.
Vatandaşlarımız özellikle bu konuda tereddüt etmektedirler. Velayet, nafaka, mal paylaşımı gibi konular tenfiz davasını incelemekte olan Türk Mahkemesi tarafından tekrar ele alınmamaktadır.
Tanıma ve tenfiz davası nasıl açılır?
Yurtdışında almış olduğunuz boşanma kararının Türkiye’de tanınması ve tenfizi için, Türkiye’de bulunan bir avukata vekaletname verdiğiniz takdirde, dava için Türkiye’ye gitmenize gerek yoktur. Türkiye’deki tanıma davası için eski eşin duruşmaya gelmesi gerekli değildir. Çiftlerin Türkiye’de birer avukata vekalet vermesi işlemleri hızlandıracaktır.
Davalı eşin avukat tutmaması veya tanıma ve tenfiz davasını engellemek istemesi halinde, özellikle yurtdışında bulunan davalı eş nedeniyle tebligat sürecinin uzamasıyla ilgili sorunlarla karşılaşılmaktadır. Bu da davanın uzamasına sebebiyet vermektedir.
Dava sürecini kısaltmak amacıyla aşağıdaki işlemlerin yapılabileceği akla gelmektedir:
Yurtdışındaki boşanma davası sırasında, her iki tarafın da, boşanma kararının Türkiye´deki mahkemeler tarafından tanınma ve tenfiz işlemini şimdiden onayladıklarını karara dahil etmeleri durumunda, mahkeme belgelerine geçen bu beyanı Türk aile mahkemelerinin dikkat alması ihtimal dahilindedir.
Keza, eski eşin, noter huzurunda, Türkiye´de görülen davadan haberdar olduğunu ve davacının Alman boşanma kararının tanınmasına ve tenfizine dair vermiş olduğu dilekçeyi onayladığını bildirmesinin de, Türkiye’deki tanıma-tenfiz davasını hızlandırması ihtimal dahilindedir.
Gerekli Belgeler
– Yabancı Mahkeme tarafından verilen boşanma kararının aslı veya tasdikli sureti
– Boşanma kararının kesinleşmiş olduğuna dair şerh
– Boşanma kararının aslı üzerine alınacak APOSTİL şerhi (genelde mahkeme kararının arka sayfasına yapılır.)
– Boşanma kararının, kesinleşme şerhinin ve apostil şerhinin, yeminli tercüman tarafından Türkçe’ye tercüme edilmiş hali
– Türkçe’ye tercüme yapıldıktan sonra resmi kurumlar (Noter veya Konsolosluk) tarafından tasdik edilmiş hali
– Pasaport ve nüfus cüzdan fotokopisi
– Türkiye’de tanıma davası için avukata verilecek, noter tasdikli veya konsolosluktan resimli boşanma vekaletnamesi
Apostil Nedir?
Apostil tasdiki, Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi’ne taraf devletler tarafından verilen, ilgili ülke mahkemesi tarafından verilmiş olan kararın resmiyetini gösteren özel bir tasdiktir.
TANIMA VE TENFİZE İLİŞKİN TÜRK MEVZUATI
Yabancı mahkeme ilamlarının tanınması ve tenfizi, hukukumuzda 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanunda (MÖHUK) düzenlenmiştir:
TENFİZ KARARI
Madde 50
(1) Yabancı mahkemelerden hukuk davalarına ilişkin olarak verilmiş ve o devlet kanunlarına göre kesinleşmiş bulunan ilâmların Türkiye’de icra olunabilmesi yetkili Türk mahkemesi tarafından tenfiz kararı verilmesine bağlıdır.
(2) Yabancı mahkemelerin ceza ilâmlarında yer alan kişisel haklarla ilgili hükümler hakkında da tenfiz kararı istenebilir.
GÖREV VE YETKİ
Madde 51
(1) Tenfiz kararları hakkında görevli mahkeme asliye mahkemesidir.
(2) Bu kararlar kendisine karşı tenfiz istenen kişinin Türkiye’deki yerleşim yeri, yoksa sâkin olduğu yer mahkemesinden, Türkiye’de yerleşim yeri veya sâkin olduğu bir yer mevcut değilse Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinden istenebilir.
TENFİZ İSTEMİ
Madde 52
(1) Kararın tenfiz edilmesinde hukukî yararı bulunan herkes tenfiz isteminde bulunabilir. Tenfiz istemi dilekçe ile olur. Dilekçeye karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenir. Dilekçede aşağıdaki hususlar yer alır:
a) Tenfiz isteyenle, karşı tarafın ve varsa kanunî temsilci ve vekillerinin ad, soyad ve adresleri.
b) Tenfiz konusu hükmün hangi devlet mahkemesinden verilmiş olduğu ve mahkemenin adı ile ilâmın tarih ve numarası ve hükmün özeti.
c) Tenfiz, hükmün bir kısmı hakkında isteniyorsa bunun hangi kısım olduğu.
DİLEKÇEYE EKLENECEK BELGELER
Madde 53
(1) Tenfiz dilekçesine aşağıdaki belgeler eklenir:
a) Yabancı mahkeme ilâmının o ülke makamlarınca usulen onanmış aslı veya ilâmı veren yargı organı tarafından onanmış örneği ve onanmış tercümesi.
b) İlâmın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesi.
TENFİZ ŞARTLARI
Madde 54
(1) Yetkili mahkeme tenfiz kararını aşağıdaki şartlar dâhilinde verir:
a) Türkiye Cumhuriyeti ile ilâmın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan bir anlaşma yahut o devlette Türk mahkemelerinden verilmiş ilâmların tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiilî uygulamanın bulunması.
b) İlâmın, Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması veya davalının itiraz etmesi şartıyla ilâmın, dava konusu veya taraflarla gerçek bir ilişkisi bulunmadığı hâlde kendisine yetki tanıyan bir devlet mahkemesince verilmiş olmaması.
c) Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması.
ç) O yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyabında veya yokluğunda hüküm verilmiş ve bu kişinin yukarıdaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk mahkemesine itiraz etmemiş olması.
Son Yorumlar